Kimyasal Yansıma Nedir?
Kimyasal yansıma, bir ya da birden fazla hususun kimyasal yapısında değişiklik meydana getirerek yeni hususların oluşmasına neden olan bir süreçtir. Bu yansımalar sonucunda yansımaya giren unsurlar (reaktanlar) ve oluşan yeni unsurlar (ürünler) birbirinden farklı kimyasal özelliklere sahip olur. Kimyasal yansımalar, hususların molekülerinde yahut atomlarında elektron transferleri, bağların kopması ya da yeni bağların oluşması üzere değişiklikler yoluyla gerçekleşir.
Kimyasal Yansıma Tipleri Nelerdir?
Kimyasal yansımalar farklı kategorilere ayrılabilir ve bu kategoriler yansımanın özelliğine, reaktanların ve eserlerin tabiatına nazaran belirlenir. Esas kimyasal yansıma cinsleri şunlardır:
- Sentez (Birleşme) Tepkimeleri
- Ayrışma (Analiz) Tepkimeleri
- Yer Değiştirme Tepkimeleri
- Yanma Tepkimeleri
- Nötralleşme Tepkimeleri
- Oksidasyon ve Redüksiyon (Redoks) Tepkimeleri
- Çökelme Tepkimeleri
- Endotermik ve Ekzotermik Tepkimeler
Sentez (Birleşme) Tepkimeleri
Sentez yansımaları, iki yahut daha fazla hususun bir ortaya gelerek daha karmaşık bir maddeyi oluşturduğu kimyasal yansımalardır. Çoklukla kolay bileşikler yahut elementler, daha kompleks bileşikler oluşturur. Sentez yansımaları şu biçimde gösterilebilir:
A + B → AB
Örneğin, demir ve kükürtün birleşerek demir (II) sülfürü oluşturması bir sentez yansımasıdır:
Fe + S → FeS
Ayrışma (Analiz) Tepkimeleri
Ayrışma yansımaları, bir bileşiğin daha kolay hususlara ayrıldığı kimyasal yansımalardır. Bu cins yansımalarda ekseriyetle tek bir bileşik, iki ya da daha fazla eser verir. Genel formülü şu formdadır:
AB → A + B
Örneğin, suyun elektrolizle ayrışması bir tahlil yansımasıdır:
2H₂O → 2H₂ + O₂
Yer Değiştirme Tepkimeleri
Yer değiştirme yansımaları, bir elementin bir bileşik içindeki öteki bir elementi yerinden çıkardığı kimyasal yansımalardır. Bu yansımalar çoklukla şu halde gösterilir:
A + BC → AC + B
Örneğin, çinko ile hidroklorik asidin yansıması şu halde gerçekleşir:
Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂
Yanma Tepkimeleri
Yanma yansımaları, bir hususun oksijenle tepkiye girerek güç açığa çıkardığı kimyasal yansımalardır. Yanma yansımaları ekseriyetle ısı ve ışık gücü açığa çıkar. Organik bileşiklerin yanması sonucu karbondioksit ve su oluşur:
CCu208xHCu208xHu208y + O₂ → CO₂ + H₂O
Örneğin, metanın yanması:
CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O
Nötralleşme Tepkimeleri
Nötralleşme yansımaları, asit ve bazın tepkiye girerek tuz ve su oluşturduğu yansımalardır. Bu yansımalar ekseriyetle şu formda gösterilir:
Asit + Baz → Tuz + Su
Örneğin, hidroklorik asit ile sodyum hidroksitin yansıması:
HCl + NaOH → NaCl + H₂O
Oksidasyon ve Redüksiyon (Redoks) Tepkimeleri
Redoks yansımaları, elektron transferinin gerçekleştiği kimyasal yansımalardır. Oksidasyon, bir hususun elektron kaybetmesi, redüksiyon ise bir unsurun elektron kazanmasıdır. Oksidasyon ve redüksiyon birlikte gerçekleşir ve bu yansımalar şu biçimde özetlenebilir:
Oksidasyon: A → A⁺ + e⁻ Redüksiyon: B + e⁻ → B⁻
Çökelme Tepkimeleri
Çökelme yansımaları, çözeltideki iyonların bir ortaya gelerek çözünmeyen bir katı unsur (çökelti) oluşturduğu yansımalardır. Bu tıp yansımalar şu formda gösterilebilir:
AB (sulu) + CD (sulu) → İSİM (katı) + CB (sulu)
Örneğin, gümüş nitrat ile sodyum klorürün yansıması sonucu gümüş klorür çöker:
AgNO₃ + NaCl → AgCl (katı) + NaNO₃
Endotermik ve Ekzotermik Tepkimeler
Endotermik yansımalar, etraftan ısı alarak gerçekleşen yansımalardır. Bu yansımalarda çıkan güç, reaktanların ışık yahut ısı halinde güce gereksinim duymasıyla gerçekleşir.
Ekzotermik yansımalar ise, ısıyı etrafa yayarak gerçekleşen yansımalardır. Bu yansımalar güç açığa çıkar ve çoklukla etrafını ısıtarak sonuçlanır.
Endotermik yansıma örneği:
Ba(OH)₂ + 2NH₄Cl → BaCl₂ + 2NH₃ + 2H₂O (Endotermik)
Ekzotermik yansıma örneği:
CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O + ısı (Ekzotermik)
Daha fazla bu üslup içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız!
