Doğalgaz Nedir?
Doğal gaz, yer kabuğunun derinliklerinde fosil kaynaklardan oluşan, renksiz, kokusuz ve havadan hafif bir gaz karışımıdır. Ana bileşeni metan (CH₄) olmakla birlikte, etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), bütan (C₄H₁₀), karbondioksit (CO₂), azot (N₂), helyum (He) ve hidrojen sülfür (H₂S) üzere farklı hidrokarbon ve gazlar içerir. Yanıcı bir özelliğe sahip olan doğal gaz, yandığında kül yahut kükürt bileşikleri üretmez, bu nedenle etraf dostu bir fosil yakıt olarak kabul edilir. Ayrıyeten asit yağmurlarına yol açmaz ve güç üretiminde pak bir alternatif sunar. Günümüzde doğal gaz, konutlarda ısınma ve pişirme, endüstride üretim ve güç santrallerinde elektrik üretimi üzere çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Stratejik bir güç kaynağı olarak ekonomik ve politik manada da büyük kıymete sahiptir.
Doğal Gaz Nereden Geliyor?
Yeryüzünün derinliklerinde milyonlarca yıl süren doğal bir süreç sonucunda doğal gaz oluşur. Bu süreç, bitki ve hayvan kalıntılarının tortul kayaçların altında, yüksek sıcaklık ve basınç tesiriyle kimyasal ayrışmaya uğramasıyla başlar. Organik hususların bu ayrışması, metan (CH₄) üzere hidrokarbon gazlarını ortaya çıkarır. Doğal gaz ekseriyetle petrol yataklarının yakınında, kömür damarlarının ortasında ya da bağımsız gaz rezervuarlarında bulunur.
Yeraltından çıkarılan doğal gaz, evvel arındırma ve bileşenlerinden ayırma süreçlerine tabi tutulur. Bu süreç sırasında doğal gazdaki safsızlıklar, su buharı ve öteki istenmeyen gazlar ayrıştırılır. Daha sonra, kompresör istasyonları aracılığıyla yüksek basınç altında boru çizgilerine iletilir. Bu boru çizgileri, gazı büyük hacimlerde taşıyarak kent içi dağıtım şirketlerine, oradan da tüketicilere ulaştırır.
Doğal gaz, pak bir güç kaynağı olarak dikkat çeker. Yanması için hava ile belli bir oranda (%5-15) karışması gerekir ve bu karışım oranı dışına çıkıldığında yanma gerçekleşmez. Ayrıyeten, düşük karbon içeriği ve kükürtsüz yapısı sayesinde yanma sırasında etrafa ziyanlı atıklar bırakmaz. Çağdaş altyapılar sayesinde yeraltından çıkarılan bu kıymetli güç kaynağı, inançlı bir biçimde meskenlere ve iş yerlerine ulaştırılarak güç muhtaçlığımızı karşılar.
Doğal Gaz Pak Bir Fosil Yakıt mıdır?
Doğal gaz, fosil yakıtlar ortasında daha pak bir güç kaynağı olarak öne çıkar. İşte bu mevzudaki temel noktalar:
- Daha Az Ziyanlı Emisyon:
- Kömür ve petrole nazaran yanma sırasında daha az karbon dioksit (CO₂) ve azot oksit (NOx) üretir.
- Kükürt içermediği için kükürt dioksit (SO₂) salınımı yapmaz, bu da asit yağmurlarını maniler.
- Yüksek Yanma Verimliliği:
- Doğal gaz, yüksek güç yoğunluğuna sahiptir ve yanma sırasında enerjiyi daha verimli biçimde açığa çıkarır.
- Daha az yakıtla daha fazla güç elde edilir, bu da çevresel tesirleri azaltır.
- Kül ve Partikül Oluşumu Yok:
- Kömür ve petrol üzere fosil yakıtların tersine, yanma sonrası kül yahut ziyanlı partiküller oluşturmaz.
- Sera Gazı Salınımı:
- Karbon ayak izi başka fosil yakıtlardan düşük olsa da, çıkarılma ve taşınma sırasında metan (CH₄) sızıntısı riski taşır.
- Metan, karbon dioksite nazaran 25 kat daha güçlü bir sera gazıdır.
- Hava Kalitesine Katkı:
- Temiz yanma özelliği sayesinde kentlerde hava kirliliği oranını düşürmeye yardımcı olur.
Doğal gaz, petrol ve kömürle karşılaştırıldığında daha pak bir fosil yakıttır. Lakin çıkarma ve taşınma süreçlerindeki metan sızıntıları denetim altına alınmazsa çevresel tesirleri artabilir. Doğal gazın pak güce geçişte köprü misyonu görmesi için yenilenebilir güç kaynaklarıyla desteklenmesi gerekmektedir.
Dünya’da Ne Kadar Doğal Gaz Kaldı?
Doğal gaz, çağdaş toplumların güç gereksinimini karşılayan temel kaynaklardan biri olarak öne çıkmaktadır. Kanıtlanmış rezervlere nazaran dünyada yaklaşık 188,1 trilyon metreküp doğal gaz bulunmaktadır. Bu rezervler, günümüz tüketim suratında yaklaşık 52 yıllık bir mühlet boyunca kâfi olacaktır. Lakin bu hesaplama, şimdi keşfedilmemiş potansiyel rezervleri ve muhtemel tüketim değişikliklerini kapsamamaktadır.
Başlıca Doğal Gaz Rezervleri
- Rusya, dünya doğal gaz rezervlerinin %19’una sahip olmasıyla başkan durumdadır ve yaklaşık 37,4 trilyon metreküp rezervi bulunmaktadır.
- İran ve Katar, sırasıyla %17 ve %12 hisse ile öbür büyük rezervlere sahip ülkelerdir. İran’ın rezervleri yaklaşık 32,1 trilyon metreküp, Katar’ın ise 24,7 trilyon metreküptür.
Üretim ve Tüketim
Dünyanın en büyük doğal gaz üreticisi ABD’dir ve 2021 datalarına nazaran, dünya toplam üretiminin %23’ünü gerçekleştirmiştir. Fakat, bu büyük üretim oranı bile global talebi büsbütün karşılamaktan uzaktır. Tüketim oranları daima artmakta ve rezervlerin daha süratli tükenmesine yol açmaktadır.
Türkiye’nin Durumu
Türkiye, 2022 yılında 408 milyon metreküp doğal gaz üretmiş lakin 54,6 milyar metreküp ithalat yapmıştır. Bu, ülkenin %99 oranında ithalata bağımlı olduğunu göstermektedir. Karadeniz’deki Sakarya alanı üzere keşiflerin bu bağımlılığı azaltması beklenmektedir. Türkiye’nin toplam üretilebilir rezervi ise yaklaşık 544 milyar metreküptür.
Bu şekil eşsiz içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız.
