Menkul değer, yatırımcıların finansal piyasalarda alıp satabildiği, belli bir pahaya sahip olan ve sahibine çeşitli haklar tanıyan yatırım araçlarıdır. Ekonomik sistemin kıymetli bir kesimi olan menkul değerler, sermaye piyasalarının işleyişinde büyük bir rol oynar.
Menkul Değerlerin Tarifi ve Kapsamı
Menkul değer terimi, çoklukla pay senetleri, tahviller ve türev eserleri içeren geniş bir yatırım aracı yelpazesini tabir eder. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na nazaran menkul değerler, şu ögeleri kapsar:
- Paylar ve hisse gibisi değerler
- Borçlanma araçları
- Menkul kıymetleştirilmiş varlık ve gelirler
Ancak para, çek, poliçe ve bono üzere finansal araçlar bu kapsama dahil edilmez.
Menkul Değer Cinsleri Nelerdir?
Menkul değerler, yatırımcılara sundukları hak ve getiriler açısından farklı kategorilere ayrılır:
1. Pay Senetleri
Şirketlerin iştirak hisselerini temsil eden pay senetleri, yatırımcılara kâr hissesi alma, oy kullanma üzere haklar sağlar. Pay senedi sahipleri, şirketin büyümesinden direkt faydalanabilir ve uzun vadede paha artışı elde edebilir.
2. Tahviller
Devlet yahut özel bölüm tarafından ihraç edilen tahviller, yatırımcılara muhakkak bir faiz getirisi sunar. Pay senetlerinden farklı olarak, tahvil sahipleri şirketin ortağı değil, alacaklısı pozisyonundadır.
3. Varlığa Dayalı Menkul Değerler (VDMK)
Belirli bir varlığın bedeline ya da gelirine dayalı olarak ihraç edilen bu değerler, yatırımcılara inançlı bir nakit akışı sağlar. Örneğin, kira sertifikaları (sukuk) bu kümeye dahildir.
4. Borsa Yatırım Fonları (ETF’ler)
Yatırım fonu iştirak hisselerinin borsada süreç görmesi nedeniyle menkul değer olarak kabul edilen ETF’ler, geniş bir yatırım portföyüne erişim sağlar.
5. Türev Eserler ve Varantlar
Vadeli süreçler, opsiyonlar ve varantlar üzere türev eserler, baz varlıkların bedeline bağlı olarak süreç görür. Varantlar, hisse gibisi yapıda oldukları için menkul değer olarak kabul edilirken, türev eserler direkt menkul değer sayılmaz.
Menkul Değerlerin Temel Özellikleri
Menkul değerlerin yatırımcılar açısından taşıdığı kimi temel özellikler şunlardır:
- Devredilebilirlik: Kolaylıkla alınıp satılabilir olması, yatırımcıların likidite sağlamasına imkan tanır.
- Standart Yapı: Birebir cinsteki menkul değerlerin emsal özelliklere sahip olması, piyasada şeffaflık ve itimat sağlar.
- Getiri Sağlama: Menkul değerler, sahiplerine temettü, faiz ya da kıymet artışı üzere farklı yollarla getiri sunabilir.
Menkul değerler, yatırımcıların finansal maksatlarına ulaşmalarında kritik bir rol oynar. Pay senetleri ve tahviller üzere klasik yatırım araçlarından, türev eserler ve ETF’lere kadar geniş bir yelpazeye sahip olan menkul değerler, piyasaların sağlıklı işleyişinde değerli bir yere sahiptir. Yatırım yapmadan evvel bu eserlerin risklerini ve getirilerini anlamak, şuurlu yatırım kararları almanın temelidir.
Daha fazla bu biçim içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız!
