Mumdan evvel beşerler gece aydınlatması için ateş, yağ lambaları ve meşaleler kullanıyordu. Lakin bu formüller kimi dezavantajlara sahipti. Gaz lambaları daima bakım gerektirirken, meşaleler iç yer kullanımı için uygun değildi. Daha sağlam ve taşınabilir bir ışık kaynağına muhtaçlık vardı ve bu muhtaçlığın sonucu olarak mum icat edildi.
Antik Devirde Mumun Gelişimi
Mumların farklı kültürlerde bağımsız olarak keşfedildiğine dair deliller bulunmaktadır. İşte antik medeniyetlerde mumun gelişimi:
- Mısır (MÖ 3000): Eski Mısırlılar, sazları hayvansal yağa batırarak aydınlatma hedefiyle kullanıyordu. Lakin bu usul günümüz mumlarından farklıydı zira gerçek bir fitil kullanılmıyordu.
- Romalılar (MÖ 500): Romalılar, papirüsleri eritilmiş balmumu yahut don yağına batırarak bugünkü mumların birinci versiyonlarını oluşturdu.
- Çin ve Hindistan: Çin’de, ezilmiş böceklerden ve tohum yağlarından yapılan mumlar, pirinç kağıdı fitiliyle yakılırdı. Hindistan’da ise tarçın ağacı meyvesinin kaynatılmasıyla mum üretildi.
- Kuzey Amerika (1. Yüzyıl): Yerli halklar, “Mum Balığı” olarak bilinen küçük yağlı balıkları kurutup fitil üzere yakarak mum yerine kullandı.
Orta Çağ ve Mumculuk Mesleği
Orta Çağ’da mumlar günlük ömrün vazgeçilmez bir modülü haline geldi. Balmumu ve don yağı mumları yaygın olarak üretilirken, balmumu mumları daha kaliteli ve değerli olduğu için ekseriyetle kiliselerde ve zenginlerin konutlarında kullanıldı.
Mumcular, hayvansal yağlardan mum üretmek için mesken ev dolaşıyor yahut kendi dükkanlarını açarak satış yapıyordu. Don yağı mumları daha yaygın ve uygun fiyatlı olmasına karşın berbat bir koku ve ağır duman yaydığı için pek tercih edilmiyordu.
Sanayi İhtilali ve Mum Üretiminin Seri Hale Gelmesi
Mum üretimi, 19. yüzyılda sanayi devrimiyle birlikte büyük bir değişim yaşadı:
- 1834: Joseph Morgan, kalıplanmış mum üretimini sağlayan bir makine icat etti. Bu, saatte 1500’e kadar mum üretimini mümkün kıldı.
- 1850’ler: İskoç kimyager James Young, kömür ve petrol şistlerinden parafin mumu elde etmeyi başardı. Parafin mumları pak yanıyor, güzel bir beyaz renge sahip oluyor ve berbat koku yaymıyordu.
- Fitil Teknolojisi: Pamuk fitillerinin sıkıca örülmesi, mumların kendi kendine yanmasını ve alev yüksekliğini müdafaasını sağladı.
Elektriğin Keşfi ve Mumun Düşüşü
1879 yılında ampulün icadıyla birlikte mum kullanımı azalmaya başladı. Elektrik, daha inançlı ve daima bir ışık kaynağı sunduğu için mumlar birincil aydınlatma aracı olmaktan çıktı. Fakat bu, mumların büsbütün yok olmasına neden olmadı.
Modern Devirde Mumların Popülerliği
20.yüzyılda mumlar, bilhassa 1980’lerden itibaren dekoratif ve aromaterapi emelli olarak yine popülerlik kazandı. Kokulu mumlar büyük ilgi görmeye başladı ve 1990’larda doğal mum çeşitleri geliştirildi:
- Soya Mumu: Daha pak yanar ve etraf dostudur.
- Palmiye Mumu: Daha uzun yanma mühleti sunar.
- Hindistan Cevizi ve Kayısı Mumu: Doğal içerikleri sayesinde yumuşak bir dokuya sahiptir.
Mumların icadı binlerce yıl öncesine dayanır ve vakitle büyük bir evrim geçirmiştir. Başlangıçta temel bir ışık kaynağı olarak kullanılan mumlar, günümüzde dekorasyon, aromaterapi ve armağan seçenekleri ortasında değerli bir yer tutmaktadır.
”LED Işıklı Lamba Ne Vakit İcat Edildi? ” isimli yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
Daha fazla bu şekil içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız!
