Dünya’nın doğal gözetici kalkanı olan ozon tabakası, bilim insanlarının yaptığı yeni iddialara nazaran 2066 yılına kadar büsbütün eski kalınlığına ulaşacak. NASA ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), 2024 yılında yapılan ölçümlerde Antarktika üzerindeki ozon deliğinin küçüldüğünü ve düzgünleşme sürecinin olumlu ilerlediğini belirtiyor.
NASA Ozon Araştırma Takımı Lideri Dr. Paul Newman, 2000’li yılların başlarına kıyasla ozon deliğinin çok daha küçük bir alana yayıldığını söz etti. Lakin, 2024 yılında ölçülen ozon deliği hala yaklaşık 20 milyon kilometrekarelik bir büyüklüğe sahip ve bu, ABD’nin yüzölçümünün üç katına muadil. Ozon katmanındaki incelme, ziyanlı UVB ışınlarının yeryüzüne daha fazla ulaşmasına neden olarak cilt kanseri ve katarakt üzere sıhhat risklerini artırıyor.
Ozon Katmanındaki Güzelleşmenin Nedenleri
Her yıl Antarktika üzerinde, kimyasal kirlilik ve hava şartlarının tesiriyle ozon katmanında incelmeler meydana geliyor. Lakin, bilim insanları ozon katmanındaki toparlanmanın temel nedeninin, CFC (kloroflorokarbon) üzere ziyanlı gazların yasaklanması olduğunu vurguluyor. 1992’de yürürlüğe giren yasaklar sayesinde bu gazların atmosferdeki ölçüsü giderek azaldı ve ozon katmanı kendini onarmaya başladı.
2024 yılında yapılan müşahedeler, ozon deliğinin 7 Eylül ile 13 Ekim tarihleri ortasında evvelki yıllara nazaran daha küçük kaldığını gösterdi. En geniş haliyle 28 Eylül’de 22,4 milyon kilometrekareye ulaşan ozon deliği, 2023’te ölçülen 26 milyon kilometrekarelik pahadan daha küçük bir düzeyde gerçekleşti. Bu durum, ozon katmanının toparlanma sürecinde olduğunu gösteriyor.
Ayrıca, 2024 yılında Antarktika’da meydana gelen ani stratosferik ısınmaların da ozon katmanına olumlu tesiri olduğu belirtiliyor. Haziran ayında yaşanan 15-17 derece sıcaklık artışları, ozona ziyan veren soğuk hava akımlarını zayıflatarak tabakanın korunmasına katkıda bulundu.
Tam Güzelleşme İçin Daha Fazla Vakte Gereksinim Var
NASA ve NOAA uzmanları, ozon katmanının büsbütün güzelleştiğini söylemek için şimdi erken olduğunu belirtiyor. NOAA Global İzleme Laboratuvarı’ndan Dr. Stephen Montzka, son yıllara kıyasla ozon deliğinin daha küçük olmasına karşın, tabakanın eski kalınlığına ulaşması için daha fazla vakte muhtaçlık duyulduğunu tabir ediyor.
Ozon katmanının kalınlığı, Dobson ünitesi (DU) ile ölçülüyor. 220 DU’nun altındaki pahalar, ozon deliği olarak kabul ediliyor. 2024 yılı için yapılan ölçümlerde, 5 Ekim’de en ince noktada 109 DU bedeli kaydedildi. Bu oran, 2006’daki en düşük kıymet olan 92 DU’ya kıyasla daha âlâ bir düzeyde olsa da, ozon katmanının eski haline dönmesi için hala uzun bir süreç gerekiyor.
NOAA’dan araştırmacı kimyager Bryan Johnson, 1979 yılında Antarktika üzerinde 225 DU’luk bir ozon katmanı ölçüldüğünü hatırlatarak, ozonun büsbütün toparlanması için daha fazla global etraf siyasetlerine ve sürdürülebilir tedbirlere gereksinim duyulduğunu vurguluyor.
Çevre Siyasetlerinin Önemi
Bilim insanları, ozon katmanının büsbütün güzelleşmesi için global ölçekte etraf muhafaza siyasetlerinin devam etmesi gerektiğini belirtiyor. CFC’lerin yasaklanmasının olumlu tesiri net olarak gözlemlenirken, etrafa ziyanlı kimyasalların kullanımının büsbütün sona erdirilmesi, ozon katmanının daha süratli toparlanmasını sağlayabilir. Şayet mevcut muhafaza siyasetleri devam ederse, 2066 yılında ozon katmanının eski haline dönmesi bekleniyor.
Bu süreçte ferdi ve kurumsal etraf şuurunun artırılması büyük değer taşıyor. Ozon katmanını korumak ve gelecek kuşaklara daha sağlıklı bir dünya bırakmak için sürdürülebilir hayat alışkanlıklarının teşvik edilmesi gerekiyor.
Bu stil eşsiz içerikler için web sitemizi ve de instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayınız.
